Ściółka w kurniku
 

Stosuje się ją w odchowie kurcząt brojlerów, wychowie kurcząt nieśnych i mięsnych oraz dla stad drobiu produkującego jaja wylęgowe i konsumpcyjne. Ściółka niezbędna jest także w chowie indyków, kaczek i gęsi. Bardzo ważną rolę w utrzymaniu ptaków na głębokiej ściółce odgrywa rodzaj oraz jakość stosowanej ściółki, gdyż wpływa on istotnie na kształtowanie się mikroklimatu w budynku i wyniki produkcyjne.

Materiał przeznaczany na ściółkę powinien być suchy, czysty, wolny od zanieczyszczeń mechanicznych i mikrobiologicznych, bez zapachu oraz o dobrych właściwościach higroskopijnych. Obliczono, że dla zapewnienia kurczętom brojlerom ściółki o odpowiedniej jakości, na 1000 m2 powierzchni posadzki należy przeznaczyć 5 ton surowca. Pozwala to na uzyskanie warstwy ściółki o grubości od 5 do 8 cm. Dla ptaków hodowlanych, przy zapewnieniu przez cały okres warstwy ściółki o grubości 8 cm, ilość tą należy podwoić. Na jedno kurczę w okresie wychowu (do 18. tygodnia życia) przeznacza się około 1 kg ściółki. Są to jednak wielkości orientacyjne, gdyż ważny jest rodzaj ściółki (surowiec), zagęszczenie ptaków, technologie pojenia itd.

Na ściółkę najczęściej przeznacza się pociętą słomę ze zbóż ozimych. Pocięta słoma o długości kilku centymetrów zwiększa jej chłonność. Oprócz pociętej słomy jako materiały ściółkowe mogą być używane suche wióry drzewne, trociny, torf, plewy z roślin zbożowych i motylkowych oraz ścinki papieru (u drobiu wodnego nie powinno się stosować trocin, gdyż niszczą upierzenie).

Wchłanianie wody (kg) przez ściółkę (100 kg) wynosi: torf - 404, słoma żytnia - 265, słoma pszenna - 257, trociny - 152, wióry drzewne - 145. Wodochłonność jest najważniejszą cechą ściółki. Przyjmuje się, że przy kontrolowanej wentylacji i właściwej pielęgnacji średnia wilgotność ściółki w zimie nie powinna być większa niż 36%, a w lecie 18%. Zbyt wilgotna ściółka powoduje wzrost wilgotności w budynku, zwiększa się stężenie amoniaku, siarkowodoru, wzrasta zagrożenie wystąpienia kokcidiozy, a także pasożytów.

Wilgotna ściółka powoduje zabrudzenia skorup jaj i upierzenia, a w skrajnych przypadkach oblepianie pazurów ptaków. Kontakt kurcząt brojlerów czy indyków rzeźnych (które często leżą) z wilgotną ściółką może być przyczyną powstawania pęcherzy piersiowych oraz wad nóg, co obniża ich wartość poubojową.

Ważnym parametrem ściółki w pierwszym okresie życia ptaków jest jej temperatura, która powinna w chwili zasiedlenia budynku wynosić 30oC. Dla uzyskania właściwej temperatury ściółki niezbędna jest dobra izolacja posadzki (zabezpieczenie przed przesiąkaniem wód gruntowych), sprawny system ogrzewania, a także wentylacja.

Ściółka zaczyna pracować po około 4 tygodniach od położenia wydzielając znaczne ilości ciepła (nawet do 10 kcal/ godz./m2). W okresie upałów jest to zjawisko niekorzystne, szczególnie w odchowie brojlerów kurzych czy indyków rzeźnych, prowadzące do przegrzania ptaków.

Pielęgnacja ściółki polega na usuwaniu jej z miejsc bardzo zawilgoconych (okolice poideł) i dościelaniu suchego materiału, sypaniu w ściółkę ziarna lub żwiru (drób grzebiący grzebiąc, powoduje przewietrzanie ściółki), posypywaniu miejsc zawilgoconych superfosfatem (0,3-0,7 kg superfosfatu na 1 m2 ściółki) i przykrycie go cienką warstwą nowego materiału ściółkowego.

Przed założeniem ściółki w budynku posadzkę posypuje się również superfosfatem lub wapnem hydratyzowanym w ilości 0,25-0,5 kg na 1 m2. W celu zahamowania w ściółce procesów mikrobiologicznych i neutralizacji amoniaku stosuje się do paszy lub ściółki różne preparaty, jak: biosan, enzymy paszowe, dezodoranty, probiotyki, oparte przeważnie na kompozycjach bakteryjnych.

Zmniejszają one aktywność biochemiczną ściółki lub konsystencję kału, co zapobiega zawilgoceniu. Dodatek do ściółki bentonitu (glinokrzemian), zeolitów czy humodetronitów (odmiana węgla brunatnego) zmniejsza wodochłonność ściółki i emisję amoniaku podnosząc jej wartość nawozową.

Autor: Janusz Wojciechowski, ODR Minikowo